۴. آگورافوبیا
آگورافوبیا، ترس از بیرون رفتن به طور علنی و آشکار است که یا به ترس از فضاهای باز بر میگردد و یا به ترس از حضور در مکانهای ناآشنا. بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا، هرگز از خانهشان بیرون نمیروند یا تمام تلاششان را بهکارمیبندند که بهجز خانه و محل کارشان، به مکان دیگری رفتوآمد نکنند. برخی از این افراد میتوانند به فروشگاه موادغذایی یا سایر مکانهای آشنا بروند اما در سایر مکانها، ترسی شدید و تقریبا ناتوانکننده را تجربه میکنند.
بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا (البته نه همهی آنها) اختلال هراس نیز دارند. دلیل آن نیز این است که آگورافوبیا در بسیاری از مردم ناشی از حملات هراس است. چنین افرادی در مکانهای عمومی دچار حملات هراس میشوند؛ بنابراین، برای جلوگیری از بروز حملات هراس، روزبهروز بیشتر از رفتن به مکانهای عمومی پرهیز میکنند تا آنکه سرانجام میترسند حتی از خانهی خود خارج شوند.
بعضی از مردم، آگورافوبیا را پس از حوادث تکاندهنده نیز تجربه میکنند. آگورافوبیا در میان بزرگسالان شایعتر است. برخی نگران هستند که کنترل جسمی و روانیشان را از دست بدهند و همین امر سبب میشود از موقعیتهای اجتماعی دوری کنند. اما همهی افراد مبتلا به آگورافوبیا، تمام وقتشان را در خانه نمیگذرانند؛ در واقع برخی از علائم متداولتر آن عبارتاند از:
– ترس وسواسی از مُراوده با گروهی از مردم – چه آنها را بشناسید و چه نشناسید.
– استرس یا اضطراب شدید در مواقعی که در محیطی غیر از خانهتان یا جایی هستید که تحت کنترل شما نیست.
– احساس تنش و استرس حتی در طول فعالیتهای عادی مانند رفتن به فروشگاه، گفتوگو با غریبهها یا حتی فقط بیرون رفتن از خانه.
– نگرانی زیاد در مورد چگونگی محافظت از خودتان یا تأمین امنیت در هنگام بروز برخی مشکلات (حتی اگر احتمال رویداد آن، بسیار کم باشد).
– احساس اینکه ترسهای خودتان، شما را اسیر نگه میدارند و نمیگذارند از خانه بیرون بروید و مطابق میلتان زندگی کنید.
بسیاری از مردم در برخی لحظات در بیرون از خانه احساس آسیبپذیری میکنند و ترجیح میدهند در خانهشان بمانند؛ اما زمانی که این ترس برای مدتی طولانی ادامه یابد یا شما را از تجربهی یک زندگی لذتبخش و پویا بازدارد، به احتمال زیاد شما را به آگورافوبیا مبتلا کرده است.
۵. فوبیاهای خاص
فوبیاها احساسات شدید ترس ناشی از اشیا، موضوعات، موقعیتها، حیوانات و… هستند. فوبیاها عموما به تفکر فاجعهسازی (داشتن این باور که بدترین اتفاق ممکن روی خواهد داد) یا رفتارهای اجتنابی (انجام هر کاری که برای جلوگیری از ترس لازم است) میانجامند.
آراکنوفوبیا یا عنکبوتهراسی، نمونهای از یک فوبیای رایج است. شمار بسیار اندکی از عنکبوتها نیش میزنند و شمار عنکبوتهای خطرناک، بسیار انگشتشمار است؛ اما با این حال، بسیاری از مردم حتی با تصور یک عنکبوت دچار ترسی شدید و مهیب میشوند. سایر فوبیاهای متداول عبارتاند از: ترس از مار، هواپیما، رعدوبرق و خون.
فوبیاها یک اختلال اضطرابی به شمار میروند؛ با این حال، ممکن است برخی از مردم در تمام عمرشان فوبیا داشته باشند، اما به درمان نیازی پیدا نکنند؛ برای نمونه، اگر از جوجهها میترسید اما محل زندگیتان دور از مزرعه است، آنگاه درحالیکه یک فوبیای بسیار واقعی دارید ممکن است این فوبیا مشکلی برای ادامهی زندگیتان ایجاد نکند.
اما اگر زندگیتان به خاطر فوبیایی که دارید شروع به تغییر کرد، یعنی مشکلتان جدی است و باید در پی درمان باشید.
فوبیاها معمولا باعث موارد زیر میشوند:
– ترس بیش از حد و مداوم از یک وضعیت و رویداد خاص؛
– حس فوریِ وحشت در رویارویی با موضوع فوبیایی که دارید؛
– ناتوانی در مهار ترسهایتان، حتی اگر بدانید که غیرمنطقی هستند؛
– تلاش زیاد برای دوری از وضعیت یا چیزی که باعث ترس شما میشود؛
– تحمل محدودیتهایی در روال عادیزندگیتان به خاطر ترسی که دارید.
برای برخی از افرادی که فوبیاهای شدید دارند، تنها فکر کردن به چیزی که از آن میترسند (حتی اگر در آن لحظه حاضر نباشد)، باعث بروز اضطراب یا استرس در آنها میشود یا به نحوی دیگر بر زندگیشان تأثیر میگذارد.
بسیاری از افراد، فوبیاهایی کوچک دارند که میتوانند مدیریتشان کنند؛ اما اگر فوبیای شما بر کیفیت زندگیتان تأثیر منفی میگذارد، احتمالا باید در پی یک راهحل درمانی برای آن باشید.
این مقاله ادامه دارد.